Odpowiednie ćwiczenia oddechowe usprawniają aparat oddechowy, zwiększają pojemność płuc, kształcą ruchy przepony, uczą ekonomicznego zużywania powietrza w czasie mówienia, różnicują fazy oddychania (wdech – wydech), przedłużają fazę wydechową, a także działają uspokajająco po większym wysiłku fizycznym lub psychicznym.
Aby ćwiczenia spełniły swój cel, powinny być przeprowadzane, w miarę możliwości, na otwartej przestrzeni, w odpowiednich warunkach atmosferycznych, natomiast jeśli odbywają się w sali – koniecznie przy otwartych oknach. Rozpoczynamy od ćwiczeń najłatwiejszych, w czasie których wykorzystujemy jedynie aparat oddechowy, przechodząc stopniowo do nieco trudniejszych, połączonych z poruszaniem rąk, nóg i całego tułowia, wypowiadaniem głosek, śpiewaniem.
1. Ćwiczenia mobilizujące wyłącznie aparat oddechowy:
* Zabawa ,,Wąchanie kwiatów”:
Dzieci, siedzą lub stoją obok kwiatów (mogą one być wykonane z kolorowej bibułki), powoli wciągają powietrze nosami i równie powoli, aby jak najdłużej zapamiętać ich zapach, robią wydech.
* Zdmuchiwanie skrawka papieru z gładkiej powierzchni:
Początkowo każde dziecko wykonuje tę czynność indywidualnie, potem można przeprowadzić ćwiczenia w formie konkursu – kto od razu potrafi zdmuchnąć papierek.
* Wydmuchiwanie skrawków papieru z chropowatej powierzchni:
Każde dziecko otrzymuje plastikową rurkę lub słomkę i za jej pomocą ma zdmuchnąć np. 10 papierków. Zwycięzcą jest to dziecko, które w czasie jednego wydechu, poruszając odpowiednio rurką, zdmuchnie jak najwięcej papierków.
* Zabawa ,,Wesołe wiatraczki”:
Dzieci ustawione w kole trzymają w rękach wiatraczki. Na określony sygnał, np. klaśnięcie, dzieci przybliżają do ust wiatraczki i mocno dmuchają, po czym wyciągają przed siebie ręce z kręcącymi się wiatraczkami. Wygrywa to dziecko, którego wiatraczek kręci się najdłużej.
* Zdmuchiwanie płomienia świecy ze zwiększanej stopniowo odległości.
*Dmuchanie na watkę lub piórkowedług zasady, czyja watka,piórko wzniesie się wyżej.
* Puszczanie baniek mydlanych.
* Zabawa ,,Balonik”– naśladowanie nadmuchiwania balonupowoli, gdyż inaczej balon pęknie.
* Nadmuchiwanie baloników.
* Dmuchanie na palącą się świecę w taki sposób, by płomień wyginał
się, ale nie gasł.
Wygrywa to dziecko, którego świeca pali się najdłużej.
* Dmuchanie na zawieszone na nitce krążki lub kulki waty.
* Wprawianie w ruch za pomocą dmuchania lekkich przedmiotów, np. bibułek, papierków.
* Odtajanie zamarzniętej szyby – chuchanie(długie).
* Chuchanie na ręce, bo zmarzły.
* Chłodzenie gorącej zupy na talerzu(ręce ułożone na kształtgłębokiego talerza).
*Ćwiczenie ,,Mecz piłki ping-pongowej”:
Dzieci dzielimy na drużyny. Drużyny, siedzące przy stolikach, mają za zadanie dmuchanie piłeczki, ale w ten sposób, by nie spadła ze stolika.
Nie wolno przytrzymywać piłeczki rękoma. Wygrywa ta drużyna, której piłeczka najdłużej pozostanie na stoliku.
„Mecz ping-pongowy”może mięć również inna formę: Rozgrywany jest między dwojgiem leżących na brzuchach dzieci. Zadanie polega na wdmuchiwaniu piłeczki do bramki przeciwnika. Zwycięzcą jest to dziecko, które uzyska więcej bramek.
2. Oddychanie brzuszno-przeponowe:
Ten sposób oddychania odbywa się spontanicznie w czasie bardzo głośnego mówienia i krzyku. Umiejętność oddychania sposobem brzusznym wpływa korzystnie na mowę dziecka.
Ćwiczenie: Dziecko leży płaskona dość twardym podłożu (np. podłoga zaścielona kocem), jedna rękę trzyma na brzuchu, drugą – na górnej części klatki piersiowej. W czasie wdechu ręka leżąca nabrzuchu unosi sięznacznie wyżej niż druga.
Ćwiczenie: ,,Huśtanie ulubionej zabawki”:Na brzuszek leżącego płasko na podłodze dziecka należy położyć książkę, a na niej ulubioną zabawkę – kotka, pajacyka, misia, itp. W czasie wdechu zabawka unosi się do góry, przy wydechu – opada.
3. Ćwiczenia oddechowe z jednoczesnym wypowiadaniem pojedynczych głosek:
Ćwiczenia te polegają na łączeniu oddechu z głosem w fazie wydechowej.
Przykłady ćwiczeń:
- Naśladowanie szumu wiatru (sz sz sz).
- Lokomotywa oddaje nadmiar pary (f f f).
- Naśladowanie syczenia gęsi (s s s).
Ćwiczenia oddechowe można łączyć z ruchami rąk, nóg i tułowia.
Opracowała: Teresa Podkowińska